Δημήτρης Καπράνος: Οι πίσω μου σελίδες – Το “πογκρόμ” της πόλης, το 1955

Eκείνο που θυμάμαι είναι ότι στη γειτονιά μας εγκαταστάθηκαν κάποιες οικογένειες Ελλήνων, που μιλούσαν κάπως «βαριά» τα ελληνικά, με ένα διαφορετικό χρώμα και τόνο…
Έδιναν διάρκεια στο «λ» και τόνιζαν όμορφα κάθε λέξη, ενώ σύντομα «τακίμιασαν» με τις πολλές προσφυγικές οικογένειες, που είχαν ριζώσει στη Νίκαια από το 1922.
Ήταν Φθινόπωρο του 1955 ή αρχές του 1956 και ήμουν μόλις εξι ετών. Μόλις, δηλαδή, που άρχιζα να θυμάμαι! Κι από το διπλανό μας σπίτι (από την άλλη μεριά έμενε η φίλτατη Σάσα Μανέτα με την οικογένειά της) άρχισαν να ευφραίνουν την όσφρησή μου κάτι εξαίσιες μυρωδιές.
Κι αργότερα, στο σπίτι των παιδιών από την Πόλη, που γινήκαν φίλοι μου, έμαθα να αγαπώ τα σουτζουκάκια, τα μπουρεκάκια κι εκείνο το περίεργο γλυκό, το «ταού-γιοκτσού», που περιείχε κοτόπουλο! Και η μάνα μου πήγαινε να τρελαθεί!
«Ούτε που το ακουμπάει εδώ το κοτόπουλο κι εκεί το τρώει μέσα στο γλυκό» έλεγε κι έκανε τον σταυρό της…
Ήταν η εποχή που οι Τούρκοι, καθοδηγούμενοι από έναν «πρόδρομο» του Ερντογάν, τον Αντνάν Μεντερές («Αυνάν» τον έλεγε ο πατέρας μας), εξαπέλυσαν το φονικό «προγκρόμ» εναντίον των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, τον Σεπτέμβριο του ’55, τα «Σεπτεμβριανά», όπως ονομάστηκε αυτή η τουρκική κτηνωδία…
Ο αφιονισμένος και καθοδηγούμενος τουρκικός όχλος, επέδραμε εναντίον της πολυπληθούς και επιτυχημένης οικονομικά και κοινωνικά ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης την έκτη και την εβδόμη ημέρα του Σεπτεμβρίου του 1955. Κι από τις 100.000 των Ελλήνων της Πόλης, σήμερα τους ψάχνουμε με το Φανάρι!
Λες και ήταν…σήμερα! Η λίρα είχε πέσει στα τάρταρα, η οικονομία της Τουρκίας πήγαινε ολοταχώς στον γκρεμό, οι Κύπριοι αγωνίζονταν για την ελευθερία τους και ο Μεντερές βρήκε την ευκαιρία να στρέψει τον όχλο εναντίον των «Ρωμηών», σε μια προσπάθεια να εκτονωθεί η λαϊκή δυσαρέσκεια.
Ο Μεντερές «ανακάλυψε» ότι «οι Κύπριοι ετοιμάζουν σφαγές των Τουρκοκυπρίων» και μέσα στο εθνικιστικό-ισλαμιστικό κλίμα που είχε καλλιεργήσει (έχτιζε τζαμιά σε κάθε γωνιά της Τουρκίας) εξαπέλυσε τον όχλο τη νύχτα της έκτης του Σεπτεμβρίου!
Λίγο νωρίτερα, είχε σκάσει μια «τρακατρούκα» στο τουρκικό προξενείο, που στεγαζόταν στο λεγόμενο «Σπίτι του Κεμάλ» της Θεσσαλονίκης (καθαρή προβοκάτσια) και ο Μεντερές έδωσε το σύνθημα στις ομάδες των δολοφόνων, που δεν είχαν ακόμη ξεχάσει τις σφαγές του ΄22: «Χτυπήστε τους Ρωμηούς»!
Να σημειώσουμε ότι ως δράστης της «τρακατρούκας»,συνελήφθη από τις ελληνικές αρχές ο Οκτάι Εγκίν, μουσουλμάνος σπουδαστής από την Κομοτηνή, αλλά αρνήθηκε κάθε ανάμιξή του στο θέμα..
Την επομένη της «έκρηξης», στις 6 Σεπτεμβρίου, ο τουρκικός -πάντα κατευθυνόμενος- Τύπος, οργίασε! Μέχρι και-πλαστές- φωτογραφίες από τις «καταστροφές» στην Θεσσαλονίκη δημοσίευσαν! Και το απόγευμα, με την δύση του ηλίου, άρχισε το «Πογκρόμ»!
Περισσότεροι από 50.000 αφιονισμένοι Τούρκοι,όρμησαν στις ελληνικές περιουσίες ! Όλη τη νύχτα, έσπαγαν καταστηματα, λεηλατούσαν πυρπολούσαν και χόρευαν σαν δαιμονισμένοι γύρω από τις φλόγες, υπό τα βλέματα της «Στρατοχωροφυλακής», η οποία «επέβλεπε την τάξη»…
Οι πιο πολλοί «διαδηλωτές» είχαν έλθει από την επαρχία, με ειδικά μισθωμένα οχήματα και ταξί! Τα «εργαλεία» για την «δουλειά». Αξίνες, φτυάρια, τσεκούρια, λοστούς, δοχεία με βενζίνη, τα προμήθευαν στον «λαό» φορτηγά του κράτους, αραγμένα σε επίκαιρα σημεία!
Οι λεηλασίες κράτησαν μέχρι τις πρωινές ώρες της 7ης Σεπτεμβρίου, όταν επενέβη ο Στρατός, καθώς η κατάσταση κινδύνευε να τεθεί εκτός ελέγχου. Μέχρι τότε, οι αρχές παρέμειναν απαθείς, όταν δεν διευκόλυναν τους πλιατσικολόγους στο έργο. Ο μηχανισμός του Δημοκρατικού Κόμματος, που ήλεγχε τα συνδικάτα, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στα έκτροπα.
Φωνάζοντας συνθηματα κατά των Ελλήνων, μέσα σε δυο μέρες, οι δολοφόνοι του Μεντερές άφησαν πίσω τους ερείπεια και 16 νεκρούς, ενώ τραυματρίστηκαν 32 άτομα.
Όπως έγραψε ο Τούρκος συγγραφέας Αζίζ Νεσίν, «άνδρες και γυναίκες βιάστηκαν και πολλοί ιερείς εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή!»…
Όχλος λεηλάτησε επίσης ελληνικές περιουσίες στην Σμύρνη, στις 7 Σεπτεμβρίου. Κατέστρεψαν επίσης το νεόκτιστο εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής, ενώ λεηλάτησαν σπίτια ελλήνων στρατιωτικών, που υπηρετούσαν στο Στρατηγείο του ΝΑΤΟ.
Και μέσα στις φλόγες, βγήκε ο κακούργος Μεντερές και είπε ότι «τις επιθέσεις τις οργάνωσαν οι κομμουνιστές!»…
Η ελληνική κυβέρνηση (Παπάγος) βρέθηκε (τα ιδια πάντα) εμπρός στην αδιαφορία των «μεγάλων συμμάχων», που δεν ήθελαν να «μπουν στη μέση» καθώς ο ψυχρός πόλεμος βρισκόταν στο φόρτε του!
Φωνή διαμαρτυρίας ακούστκε μόνο από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, για την καταστροφή του 90% των ορθόδοξων ναών στην Κωνσταντινούπολη.
Και μόλις τον Αύγουστο του …1995 η αμερικανική Γερουσία με απόφασή της κάλεσε τον Πρόεδρο Κλίντον να ανακηρύξει την 6η Σεπτεμβρίου «Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Πογκρόμ!»…
Κατά τα επίσημα στοιχεία, στο «Πογκρόμ της Πόλης» είχαμε: Τον θάνατο16 Ελλήνων και ενός Αρμένιου, τον τραυματισμό 32 Ελλήνων, τον βιασμό 12 Ελληνίδων, τον βιασμό αδιευκρίνιστου αριθμού ανδρών (εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή) και την καταστροφή: 4.348 εμπορικών καταστημάτων,110 ξενοδοχείων,27 φαρμακείων,23 σχολείων,21 εργοστασίων,
73 εκκλησιών, 1000 κατοικιών, όλα ελληνικής ιδιοκτησίας.
Η επίθεση των δολοφόνων ,προκάλεσε την φυγή των περισσοτέρων Ελλήνων της Πόλης, τους οποίους υποδέχθηκε η μητέρα Πατρίδα.
Ο κτηνώδης «πρόδρομος» του Ερντογάν , ο Μεντερές, μαζί με τον υπουργό του των εξωτερικών Ζορλού, απαγχονίστηκε από τους συμπατριώτες του το 1961, μετά από πραξικόπημα, το οποίο τον δίκασε για Εσχάτη Προδοσία!
Βασικό μέρος της εναντίον του κατηγορίας, ήταν τα «Σεπτεμβριανά»!
Θυμάμαι ακόμη τις φωτογραφίες στις ελληνικές εφημερίδες, με τον εγκληματία Μεντερές στην αγχόνη και με την ταμπέλα «προδότης» κρεμασμένη στο στήθος!
Ας τα βλέπουν αυτά οι «διάδοχοι» κι ας σκεφτούν το μαύρο, δικό τους, τους μέλλον…
Εμείς ΔΕΝ ΞΕΧΝΑΜΕ και ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΔΩ!