Ένα «ταξίδι» στην ιστορία και την αρχιτεκτονική ταυτότητα του Πειραιά του 19ου αιώνα

Εγκαινιάστηκε η έκθεση «Ο Αρχιτέκτων Ιωάννης Λαζαρίμος» στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά.

Στον φιλόξενο χώρο της Δημοτικής Πινακοθήκης Πειραιά, εκεί όπου ο πολιτισμός  «συνομιλεί» με την ιστορία της πόλης, πραγματοποιήθηκαν  τα εγκαίνια της έκθεσης «Ο Αρχιτέκτων Ιωάννης Λαζαρίμος». Μια έκθεση αφιερωμένη στον άνθρωπο που, μέσα από τα σχέδια και το όραμά του, διαμόρφωσε την εικόνα του Πειραιά και άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στον αστικό του ιστό.

Η έκθεση, την οποία διοργάνωσε η Διεύθυνση Πολιτισμού του Δήμου Πειραιά, έχει ως στόχο την ανάδειξη του έργου και της συμβολής του Ιωάννη Λαζαρίμου,  του Αρχιτέκτονα και Δημοτικού Μηχανικού που συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση της πολεοδομικής και αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας της πόλης στο τελευταίο τέταρτο του 19ου   αιώνα.

istorika-archeiaΜέσα από αυθεντικά αρχιτεκτονικά σχέδια, σπάνιο φωτογραφικό υλικό και τεκμήρια από ιστορικά αρχεία, ξεδιπλώνεται το πολυσχιδές έργο του Ιωάννη Λαζαρίμου. Η έκθεση αναδεικνύει τη συμβολή του στην ανέγερση δημόσιων κτιρίων, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ναών και κοινωνικών υποδομών, με κορυφαίο έργο του το εμβληματικό Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, το οποίο εφέτος συμπληρώνει 130 χρόνια από τα εγκαίνιά του.

 

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 25 Ιανουαρίου 2026, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Στο πλαίσιο της διοργάνωσης θα πραγματοποιηθούν θεματικές ξεναγήσεις, διαλέξεις και εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου.

  

moralis-egkainia-ektheshsΟ Δήμαρχος Πειραιά Γιάννης Μώραλης,  στον χαιρετισμό του, τόνισε:
«Χαίρομαι ιδιαίτερα για την έκθεση που είναι αφιερωμένη στον Ιωάννη Λαζαρίμο, έναν σπουδαίο Δημοτικό Αρχιτέκτονα που άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στην πόλη, κυρίως μέσω του Δημοτικού Θεάτρου, αλλά και πολλών άλλων σημαντικών κτιρίων.

Πρόκειται για μια εξέχουσα προσωπικότητα, η οποία τιμάται στο πλαίσιο του εφετινού εορτασμού των 190 ετών της πόλης και των 130 ετών του Δημοτικού Θεάτρου.  Ο εφετινός εορτασμός εξελίσσεται με εξαιρετικές δράσεις, γεγονός που αποτελεί ιδιαίτερη ικανοποίηση για όλους μας.
Στόχος μας είναι να προσελκύσουμε  στην έκθεση σχολεία, δημότες και επισκέπτες της πόλης, ώστε να γνωρίσουν την ιστορία και το έργο του Λαζαρίμου, καθώς αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο για την πόλη μας. Εύχομαι καλή επιτυχία στην έκθεση  και συγχαρητήρια  στους συντελεστές της».

 

chatzialexis-egkainia-ektheshsΟ Εντεταλμένος Δημοτικός Σύμβουλος Πολιτισμού Γιάννης Χατζηαλέξης,  σε δήλωσή του, σημείωσε:
«Στόχος της έκθεσης «Ο Αρχιτέκτων Ιωάννης Λαζαρίμος» είναι η ανάδειξη και η προβολή των σχεδίων, του φωτογραφικού και αρχειακού υλικού, μέσα από μια προσέγγιση που αποτυπώνει τον σεβασμό του Δήμου Πειραιά προς την ιστορία και την πολιτιστική του κληρονομιά.
Η έκθεση  θα διαρκέσει  έως τις 25 Ιανουαρίου, με το ενδεχόμενο παράτασης της διάρκειάς της. Θα ήθελα να συγχαρώ  τη Διευθύντρια Πολιτισμού Ευαγγελία Μπαφούνη, την ιστορικό Φωτεινή Αγάθου και όλους όσοι συνέβαλαν στη διοργάνωση και υλοποίηση της έκθεσης».

 

bafouni-egkainia-ektheshsΗ Διευθύντρια Πολιτισμού Ευαγγελία Μπαφούνη,  σε δήλωσή της, επεσήμανε:
«Η έκθεση για τον Ιωάννη Λαζαρίμο αποτελεί ένα «ταξίδι» στην ιστορία της πόλης, ένα «ταξίδι» στο πώς δημιουργήθηκε ο Πειραιάς και πώς τον οραματίστηκε ένας άνθρωπος που δεν υπήρξε μόνο σπουδαίος αρχιτέκτονας, αλλά λειτουργός του δημοσίου συμφέροντος.
Ο Ιωάννης Λαζαρίμος δεν ήταν απλώς δημιουργός κτηρίων, ήταν ένας άνθρωπος που εργάστηκε με αφοσίωση για τη συνολική διαμόρφωση της πόλης,  από τα λιμάνια και την οργάνωση του Αλίπεδου, των σημερινών Καμινίων, έως τα δημόσια κτήρια, με  επιστέγασμα όλων το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Η παρούσα έκθεση συνιστά μια πράξη τιμής, προς μια σπουδαία προσωπικότητα που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ιστορική και πολιτιστική φυσιογνωμία του Πειραιά».

 

Κεντρική ομιλήτρια  στα εγκαίνια της έκθεσης,  ήταν η Αμαλία Ανδρουλιδάκη, Δρ. Αρχιτέκτων Μηχανικός, Προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης Μουσείων & Τεχνικών Έργων του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία σε δήλωσή της, ανέφερε:

amalia-androulidaki«Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή και χαρά για εμένα η πρόσκληση να απευθύνω ομιλία για τον Ιωάννη Λαζαρίμο, έναν εξέχοντα αρχιτέκτονα που συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση του Πειραιά, τόσο σε πολεοδομικό όσο και σε αρχιτεκτονικό επίπεδο. Πρόκειται για μια σημαντική προσωπικότητα, της οποίας το έργο δεν έχει τύχει της αναγνώρισης που του άξιζε. Ακόμη και το εμβληματικό Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, ελάχιστοι γνωρίζουν ότι αποτελεί δική του δημιουργία.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό που ο Δήμος Πειραιά ανέλαβε αυτή την πρωτοβουλία, παρουσιάζοντας μια έκθεση αφιερωμένη στα έργα και στην προσωπικότητα του Λαζαρίμου, αναδεικνύοντας παράλληλα την ιστορία και την ταυτότητα της πόλης. Εύχομαι η έκθεση να προσελκύσει το ενδιαφέρον των δημοτών και των επισκεπτών, ώστε να γνωρίσουν καλύτερα το παρελθόν και την πολιτιστική κληρονομιά του Πειραιά».

 

belavilasΧαιρετισμό απηύθυναν επίσης, ο Καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ Νίκος Μπελαβίλας και η Δρ. Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, Σταματίνα Μαλικούτη,  επιστημονικοί επιμελητές της έκθεσης.

Ο κ. Μπελαβίλας αναφέρθηκε στην ιδιαίτερη σημασία του γεγονότος ότι, για πρώτη φορά, ο Πειραιάς τιμά έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες μηχανικούς, τον Ιωάννη Λαζαρίμο,  έναν εκπρόσωπο της γενιάς που συνέβαλε καθοριστικά στον εξελληνισμό των ελληνικών  τεχνικών έργων.

Από την πλευρά της, η κα Μαλικούτη υπογράμμισε τη σημασία της ξεχωριστής έκθεσης, μέσα από την οποία παρουσιάζεται ένας ολοκληρωμένος κύκλος έργων του Δημοτικού Μηχανικού, σε μια περίοδο όπου η πόλη γνώριζε έντονη αναπτυξιακή δραστηριότητα.

 epishmoiΣτα εγκαινιάστηκε της έκθεσης  «Ο Αρχιτέκτων Ιωάννης Λαζαρίμος» παρευρέθηκαν: ο Αντιπεριφερειάρχης Πειραιά Σταύρος Βοϊδονικόλας, οι Αντιδήμαρχοι Δημήτρης Καρύδης και Αντώνης Μοραντζής, ο πρώην Αντιδήμαρχος Κυριάκος Σιγαλάκος, ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά Ηλίας Κλάππας, απόγονοι της οικογένειας  Λαζαρίμου κ.ά.

 

 

Πρόγραμμα Ξεναγήσεων & Ομιλιών

**

Δευτέρα 20 Οκτωβρίου 2025 | Ώρα: 18:00
Ιστορική ξενάγηση στο Ζάννειο Ορφανοτροφείο Αρρένων

Τοποθεσία: Ζάννειο Ίδρυμα Παιδικής Προστασίας & Αγωγής 

Σημείο συνάντησης: Ευαγγελιστρίας 11, Πειραιάς

Το Ζάννειο Ορφανοτροφείο Αρρένων, έργο του Ι. Λαζαρίμου, ανοίγει τις θύρες του στο κοινό. Μια ξενάγηση στην ιστορία ενός από τα κορυφαία Ιδρύματα της πόλης αλλά και ενός μοναδικού κτιρίου.

**

Υπεύθυνοι ξενάγησης: Σταματίνα Μαλικούτη, Δρ. Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ
Ευαγγελία Μπαφούνη, Δρ. Ιστορίας – Διευθύντρια Πολιτισμού Δήμου Πειραιά,
Φωτεινή Αγάθου, Ιστορικός

Μαζί τους και μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος

**

Δευτέρα 3 Νοεμβρίου 2025 | Ώρα: 19:30
Ιστορική ξενάγηση στην έκθεση «Ο Αρχιτέκτων Ιωάννης Λαζαρίμος»

Τοποθεσία: Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά

Ο Ι.  Λαζαρίμος δεν δίστασε να έρθει αντιμέτωπος με τους κεραμοποιούς και τα προβλήματα που προξενούσε η επί δεκαετίες ανεξέλεγκτη λειτουργία των κεραμοποιείων στο Αλίπεδο, τα σημερινά Καμίνια.

Υπεύθυνοι ξενάγησης: Φωτεινή Αγάθου, Ιστορικός, Αντώνης Σαραντίδης, Ιστορικός, Ευαγγελία Μπαφούνη, Δρ. Ιστορίας – Διευθύντρια Πολιτισμού Δήμου Πειραιά

**

Δευτέρα 10 Νοεμβρίου 2025 | Ώρα: 18:00 

Ιστορική ξενάγηση στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου

Σημείο συνάντησης: Είσοδος Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου

Ο σχεδιασμός και η κατασκευή του ναού του Αγίου Νικολάου στην Υδραϊκή Συνοικία υπήρξε από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τον Ι. Λαζαρίμο. Το αποτέλεσμα ήταν ένας εντυπωσιακά όμορφος ναός. Μια περιήγηση στο τόπο και τον χρόνο.

Υπεύθυνοι ξενάγησης: Σταματίνα Μαλικούτη, Δρ. Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, Ευαγγελία Μπαφούνη, Δρ. Ιστορίας – Διευθύντρια Πολιτισμού Δήμου Πειραιά.

**

Δευτέρα 24 Νοεμβρίου 2025 | Ώρα: 19:30
Ομιλία: «Η αρχιτεκτονική αξία του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά»

Τοποθεσία: Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά

Ο Ι. Λαζαρίμος σχεδίασε ένα καθαρό νεοκλασικό μεγάλων διαστάσεων θέατρο με μεγαλοπρεπή πρόσοψη, με ένα μνημειακό ιωνικό πρότυπο και με μια αίθουσα γαλλικού τύπου (πέταλο, με πολλά θεωρεία). Ήταν ο μοναδικός Δημοτικός Αρχιτέκτων στην Ελλάδα στον οποίο ανατέθηκε ένα τόσο μεγάλο έργο.

Ομιλήτρια: Ελένη Φεσσά-Εμμανουήλ, Ιστορικός Νεότερης Αρχιτεκτονικής, Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΚΠΑ

**

Δευτέρα 1 Δεκεμβρίου 2025 | Ώρα: 19:30
Ομιλία – Ιστορική ξενάγηση: «Η πόλη πίσω από την πόλη: Η διαμόρφωση του Λιμένος Αλών και η εγκατάσταση των μηχανουργείων»

Τοποθεσία: Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά

Η διαμόρφωση του Λιμένα Αλών, της Βρωμολίμνης ή Ζέας, ήταν ένα από τα σοβαρότερα ζητήματα που απασχόλησαν τον δήμο ήδη από τα πρώτα χρόνια δημιουργίας του. Οι αρχικές σκέψεις για την επίχωση του ευτυχώς δεν υλοποιήθηκαν. Ο Ιωάννης Λαζαρίμος σχεδίασε μια σειρά έργων που επέτρεψαν την εξυγίανσή του και την εγκατάσταση στην γύρω περιοχή των μηχανουργείων. Η πόλη πίσω από την πόλη.

Ομιλήτρια: Μαρία Μαυροειδή, Ιστορικός – Βιομηχανική Αρχαιολόγος
Υπεύθυνος ξενάγησης: Αντώνης Σαραντίδης, Ιστορικός

**

Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου 2025 | Ώρα: 19:30
Ιστορική ξενάγηση: «Το συνολικό έργο του Ιωάννη Λαζαρίμου»

Τοποθεσία: Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά

Ποιος ήταν τελικά ο Ι. Λαζαρίμος και ποιο είναι το συνολικό του έργο? Η ξενάγηση φιλοδοξεί να είναι η απαρχή νέων προβληματισμών, προσεγγίσεων και μελετών για ένα από τους σημαντικότερους Αρχιτέκτονες που διαμόρφωσαν τις νεοκλασικές ελληνικές πόλεις.

Υπεύθυνοι ξενάγησης: Ευαγγελία Μπαφούνη, Δρ. Ιστορίας – Διευθύντρια Πολιτισμού Δήμου Πειραιά, Νίκος Μπελαβίλας, Καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ, Σταματίνα Μαλικούτη, Δρ. Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ

**

Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2025 | Ώρα: 19:30
Ομιλία: «Υδραίοι στον Πειραιά»

Τοποθεσία: Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά

Οι Υδραίοι μαζί με τους Χίους είναι από τους πρώτους οικιστές του Δήμου Πειραιά μετά τη δημιουργία του το 1835. Εγκαθίστανται γύρω από τον σημερινό ναό του Αγίου Νικολάου στην περιοχή που ακόμη και σήμερα ονομάζεται Υδραϊκή Συνοικία. Η εγκατάσταση των Υδραίων στον Πειραιά, μέλος της κοινότητας των οποίων υπήρξε και ο Ι. Λαζαρίμος και ο ρόλος τους στη διαμόρφωση και διοίκηση της πόλης υπήρξε καθοριστικός.

Ομιλητής: Γιάννης Μπαφούνης, Δρ. Ιστορίας

**

Δευτέρα 19 Ιανουαρίου 2025 | Ώρα: 19:30
Ομιλία: «Αρχιτέκτονες και μηχανικοί στον Πειραιά»

Τοποθεσία: Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά

Μια ομιλία αφιερωμένη στους άγνωστους πρωταγωνιστές, αρχιτέκτονες και μηχανικούς, που διαμόρφωσαν τον νεοκλασικό Πειραιά.

Ομιλητής: Νικόλαος Σ. Ντόριζας, Αρχιτέκτων IUAV

 

Συντελεστές Έκθεσης

Διοργάνωση: Διεύθυνση Πολιτισμού Δήμου Πειραιά

Γενική Επιμέλεια: Ευαγγελία Μπαφούνη – Δρ. Ιστορίας-Διευθύντρια Πολιτισμού Δήμου Πειραιά

Επιστημονική Επιμέλεια: Νίκος Μπελαβίλας – Καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ, Ευαγγελία Μπαφούνη – Δρ Ιστορίας-Διευθύντρια Πολιτισμού Δήμου Πειραιά, Σταματίνα Μαλικούτη – Δρ Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ

Επιστημονικοί Συνεργάτες: Φωτεινή Αγάθου – Ιστορικός, Αντώνης Σαραντίδης – Ιστορικός

Με τη συνεργασία της Ειρήνης Κωνσταντινοπούλου – Ιστορικό Αρχείο Δήμου Πειραιά

Επιμέλεια Έκθεσης & Ανάπτυξη Πολυμεσικού Περιεχομένου: Κοινωνικοπολιτισμική εταιρεία πeripatos

Σχεδιασμός και υλοποίηση εκπαιδευτικού προγράμματος: Βασιλεία Παππά – Μουσειολόγος-Μουσειοπαιδαγωγός

Η έκθεση διοργανώνεται από τον Αναπτυξιακό Οργανισμό «ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΣΥΝ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε.» σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Πολιτισμού του Δήμου Πειραιά και χρηματοδοτείται από πόρους του ΕΠ «Αττική 2021–2027» μέσω της Ο.Χ.Ε. Δήμου Πειραιά.

Ευχαριστίες προς το Ιστορικό Αρχείο Δήμου Πειραιά, από το οποίο προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος της έκθεσης με πρωτότυπα σχέδια του Ιωάννη Λαζαρίμου, φωτογραφικό υλικό και τεκμήρια. Ευχαριστίες επίσης στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Ζάννειο Ορφανοτροφείο, τον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου και το Λαογραφικό & Εθνολογικό Μουσείο Φαλτάιτς για τα πορτρέτα, το φωτογραφικό υλικό και τα τεκμήρια που διέθεσαν.

Χορηγός Επικοινωνίας: Κανάλι Ένα

Οι δράσεις υλοποιούνται στο πλαίσιο της Πράξης «Καινοτόμες Πολιτιστικές και Αθλητικές Εκδηλώσεις και Δράσεις του Δήμου Πειραιά» του Προγράμματος «Αττική» ΕΣΠΑ 2021-2027.

Πληροφορίες

Διάρκεια:  έως 25/01/2026
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα-Παρασκευή, 10:00-14:00 & 17:00-20:00 · Σάββατο & Κυριακή, 10:00-14:00
Τόπος: Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, Φίλωνος 29
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 21 4409 0152
Είσοδος ελεύθερη