Όπως ήδη γνωρίζει το Δημοτικό Συμβούλιο Πειραιά, στην είσοδο του λιμένα Πειραιά, εκτελείται από τον ΟΛΠ τους τελευταίους έξι μήνες, το έργο επέκτασης του Νότιου Προβλήτα Κρουαζιέρας.
Ο ΟΛΠ ξεκίνησε το έργο τον Μάρτιο 2020 με βάση την παλαιά αδειοδότηση Α.Π. 104050/17.5.2006 ΚΥΑ Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων του ΟΛΠ Α.Ε. η οποία τροποποιήθηκε με την 170400/11.9.2013 Απόφαση Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Η συγκεκριμένη αδειοδότηση θέτει τους πιο κάτω όρους, σε σχέση με τη μεταφορά αδρανών υλικών και την κίνηση βαρέων φορτηγών οχημάτων εντός των ορίων του Δήμου Πειραιά:
- υπ.αρ.70. «Να συνταχθεί χρονοδιάγραμμα κατασκευής έργου, όπου θα καταγράφονται οι χρόνοι, οι θέσεις εκτέλεσης του έργου και οι κύριες διαδρομές των βαρέων οχημάτων.»
- υπ.αρ.72. «Στη διάρκεια της ημέρας βαρύτητα θα πρέπει να δίνεται στον σχεδιασμό κίνησης των βαρέων οχημάτων έτσι ώστε να μην δημιουργούνται αιχμές με πολύ υψηλούς κυκλοφοριακούς φόρτους και υψηλά επίπεδα θορύβου. Ο φορέας του έργου θα πρέπει να εκπονήσει σχέδιο κυκλοφοριακών ρυθμίσεων κατά τη φάση κατασκευής το οποίο θα πρέπει να εγκριθεί από τις Τεχνικές Υπηρεσίες του οικείου Δήμου και θα λαμβάνει υπόψη του τα εξής:
Να αποφεύγεται η κυκλοφορία βαρέων οχημάτων εκτός εργοταξίου κατά τις ώρες αιχμής δηλαδή 8.00-10.00 και 14.00-17.00 εφόσον αυτό είναι εφικτό.»
- υπ’αρ.76. «Η κίνηση των οχημάτων και ειδικά των βαρέων οχημάτων φορτηγών μεταφοράς να γίνεται με χαμηλό όριο ταχύτητας ( ̴40 km/h).»
Εξ αυτών δεν τηρείται ο όρος υπ’αρ. 72. (τα φορτηγά οχήματα κινούνται σε δύο τουλάχιστον χρονοσειρές μεταξύ 8.00-10.00 πμ) ενώ είναι άγνωστο αν τηρούνται οι όροι υπ’αρ.70 και 76 καθώς δεν είναι γνωστή η ύπαρξη μηχανισμού ελέγχου.
Παράλληλα, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις του ΟΛΠ όπως απορρέουν από τη Σύμβαση Παραχώρησης μεταξύ ΟΛΠ και Ελληνικού Δημοσίου, για το σύνολο των έργων, κατατέθηκε το σχετικό Master Plan. Στη συνέχεια, όπως ορίζεται επίσης από τη Σύμβαση Παραχώρησης, συντάχθηκε και κατατέθηκε προς έγκριση, τον Νοέμβριο 2019, Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), η οποία περιλάμβανε και το συγκεκριμένο έργο επέκτασης Νότιου Προβλήτα Κρουαζιέρας. Ως αδειοδοτημένο μεν, αλλά θέτοντας νέους περιβαλλοντικούς όρους για την εκτέλεσή του.
Η προαναφερθείσα ΜΠΕ εξετάζει αναλυτικά το έργο της επέκτασης, ως προς τις περιβαλλοντικές του επιπτώσεις (αέριοι ρύποι, βυθοκορήσεις και ιζήματα λιμενολεκάνης/βυθού), την κυκλοφοριακή επιβάρυνση, το αστικό και αρχαιολογικό τοπίο, καθώς και ως προς τις επιπτώσεις της λειτουργίας του εργοταξίου κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης του. Για τούτο επιβάλει την εφαρμογή όρων και τεχνικών με στόχο τη μείωση ή εξάλειψη αυτών των επιπτώσεων.
Στο πλαίσιο του νόμου, η ΜΠΕ εξετέθη σε δημόσια διαβούλευση στην οποία συμμετείχαν οι παραλιμένιοι δήμοι και οι φορείς της πόλης του Δήμου όπως και της Αντιπεριφέρειας Πειραιά.
Το Δημοτικό Συμβούλιο Πειραιά γνωμοδότησε και έθεσε με απόφασή του συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους για την έγκρισή της
Ειδικότερα, αναφορικά με τα αδρανή υλικά, στην Έκθεση την οποία συνέταξε η Διαπαραταξιακή Επιτροπή του Δήμου Πειραιά, η οποία ορίστηκε με βάση την 56/17.1.2020 Απόφαση του Προέδρου του ΔΣ για τη μελέτη και επεξεργασία της «Μελέτης Περιβαλλοντικών επιπτώσεων του ΟΛΠ», διατυπώνεται μεταξύ άλλων, ως όρος υπ’ αρ. 3 στο κεφάλαιο 5 («Ειδικά Περιβαλλοντικά Ζητήματα»):
«Η ρητή απαγόρευση μεταφοράς αδρανών ή σκωρίας οδικώς και η μεταφορά τους δια θαλάσσης.» [1]
Η Έκθεση εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο Πειραιά στην συνεδρίαση της 31.1.2020.
Στις 21.5.2020 το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής με εισήγηση της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και της Αντιπεριφέρειας Πειραιά ενέκρινε επίσης σειρά νέων περιβαλλοντικών όρων: [2]
Όπως προαναφέρθηκε, η κατατεθείσα προς έγκριση ΜΠΕ ήδη προέβλεπε τεχνικά έργα και μέτρα αντιρύπανσης και γενικότερα αντιμετώπισης της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, που επιβάλλεται να κατασκευασθούν και να εφαρμόζονται, κατά τη διάρκεια λειτουργίας του εργοταξίου και τα οποία επεξέτεινε η εισήγηση της Περιφέρειας:
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις τεχνικές υποδομές, στη ΜΠΕ: «Τονίζεται ότι η δια θαλάσσης μεταφορά υλικών κατασκευής στις θέσεις ανάπτυξης των προβλεπόμενων έργων, μειώνει σε σημαντικό βαθμό τις δυνητικές επιπτώσεις στο οδικό δίκτυο.»[3]
Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σύμφωνα με τη ΜΠΕ: «Δίνεται προτεραιότητα στη θαλάσσια μεταφορά των απαιτούμενων υλικών για την κατασκευή, για τον περιορισμό της επιβάρυνσης του οδικού δικτύου της περιοχής.»[4]
Η εισήγηση της αρμόδιας διεύθυνσης της Περιφέρειας Αττικής στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου την 21.5.2020 προσέθεσε τον όρο υπ.αρ. 60 «Κατά την κατασκευή του έργου να ληφθούν πρόσθετα ηχομονωτικά μέτρα, όπως κινητά ηχοφράγματα, απαγόρευση εργασιών εντός ωρών κοινής ησυχίας, σύνταξη μελέτης διέλευσης των φορτηγών μεταφοράς εντός κατοικημένων περιοχών κλπ.»[5]
Επιπρόσθετα με εισήγηση της Αντιπεριφέρειας Πειραιά, κατά την ίδια συνεδρίαση συμπληρώθηκαν και ψηφίστηκαν 9 όροι, πρόσθετοι στους ήδη 231 διατυπωμένους από τις υπηρεσίες. Για αυτούς τους 9 όρους, το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής ζήτησε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να συμπεριληφθούν στην υπό έκδοση Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) ως πρόσθετοι περιβαλλοντικοί όροι που θα υπερισχύσουν κάθε διαφορετικής διατύπωσης.
Ειδικότερα, ο όρος υπ.αρ.4 αναφέρει ρητά: «Να απαγορευτεί η μεταφορά αδρανών υλικών και σκωρίας οδικώς και η μεταφορά τους να γίνεται μόνο δια θαλάσσης.»
Από την ολοκλήρωση της διαβούλευσης η οποία τυπικά έληγε στις 10.1.2020 και ουσιαστικά έληξε με την συνεδρίαση και τη σχετική απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής στις 21.5.2020 εκκρεμεί η υπογραφή της ΜΠΕ από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Τούτο δεν έχει γίνει ακόμη παρότι έχει παρέλθει προ πολλού ο λογικός χρόνος για την υπογραφή όπως και έχει ολοκληρωθεί ο δημόσιος διάλογος με την κατάθεση των προτάσεων της αυτοδιοίκησης, των φορέων και των πολιτών. Έχουν επίσης παρέλθει οι προθεσμίες του θεσμικού πλαισίου της διαβούλευσης που θέτει ο ν.4685/2020. Παρόλα αυτά όμως, ο ΟΛΠ, με την έναρξη της πανδημίας και των σχετικών υγειονομικών περιορισμών λόγω Covid-19 άρχισε την εκτέλεση του έργου με θαλάσσιες εργασίες βυθοκορήσεων και απόρριψης στο βυθό σκωριών και αδρανών υλικών για τη θεμελίωση του νέου προβλήτα.
Με την έναρξη του δεύτερου κύματος υγειονομικών περιορισμών και μείωσης των μετακινήσεων λόγω της πανδημίας άρχισε την εκτέλεση του χερσαίου σκέλους του έργου, με διέλευση εκατοντάδων τετραξονικών φορτηγών μέσα από την πόλη του Πειραιά, χωρίς να υποβάλει καμία μελέτη κυκλοφορίας βαρέων φορτηγών οχημάτων, παραβιάζοντας το ωράριο και τους όρους κυκλοφορίας όπως προβλέπεται από τις αποφάσεις του 2013, και παρά τον ρητό όρο που ετέθη τόσο από το Δημοτικό Συμβούλιο Πειραιά όσο και από το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής για τη μη διέλευση τους από τη στεριά, για λόγους μεγάλης κυκλοφοριακής επιβάρυνσης, επιβάρυνσης από καυσαέρια, φθοράς των οδοστρωμάτων και των υπόγειων δικτύων λόγω μεγάλου βάρους και κραδασμών από τις συνεχείς μεταφορές.
Αν ο αρμόδιος Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας είχε υπογράψει τη ΜΠΕ η οποία θα επέβαλε την τήρηση όλων των πιο πάνω, τότε δεν θα βρισκόμασταν προ τετελεσμένων γεγονότων.
Με βάση τα ανωτέρω προτείνεται στο Δημοτικό Συμβούλιο Πειραιά η λήψη απόφασης με την οποία ο Δήμος Πειραιά:
- Θα επιβάλει στον ΟΛΠ, χρησιμοποιώντας κάθε διοικητικό και νομικό εργαλείο, την άμεση διακοπή της διέλευσης των βαρέων οχημάτων στα όρια του Δήμου Πειραιά για τους σκοπούς του εν λόγω έργου.
- Θα προχωρήσει σε έντονη διαμαρτυρία προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την πρωτοφανή και πέραν οποιασδήποτε «εύλογης» ή νόμιμης προθεσμίας καθυστέρηση της υπογραφής της ΜΠΕ.
- Θα απαιτήσει από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας την ένταξη των περιβαλλοντικών όρων στην έγκριση της ΜΠΕ για το έργο επέκτασης του Νότιου Προβλήτα Κρουαζιέρας όπως διατυπώθηκαν στις δύο σχετικές αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Πειραιά και του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής.